Wydawca treści
Polskie lasy
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Szyszka, szyszki, szyszce, szyszkę, szyszką, szyszce, szyszko
Szyszka, szyszki, szyszce, szyszkę, szyszką, szyszce, szyszko
Jest czas, że leśnicy odmieniają to słowo przez wszystkie przypadki, ponieważ wyhodowanie przyszłego drzewostanu stanowi długi i złożony proces, który w przypadku odnowienia sztucznego rozpoczyna się od zbioru szyszek. Pozyskiwane są one ze specjalnie wyznaczonych w tym celu drzewostanów.
Wyróżniamy wyłączone drzewostany nasienne (WDN), gospodarcze drzewostany nasienne (GDN), plantacje nasienne (PN) i plantacyjne uprawy nasienne (PUN), które są odpowiednio oznaczone w terenie. WDN oraz GDN identyfikuje się na podstawie żółtych znaków na drzewach – w pierwszym przypadku są to ciągłe opaski, szerokości 10 cm, wykonane jasnożółtą farbą na drzewach skrajnych i granicznych, na wysokości 1,5 m. Dodatkowo drzewa umiejscowione na załamaniach granicy posiadają literę „N”.
W wyłączonych drzewostanach nasiennych wyznacza się drzewa mateczne, które posiadają żółtą opaskę szerokości 5 cm i numer pod jakim zostaną wpisane do Krajowego Rejestru Leśnego Materiału Podstawowego BNL oraz dla każdego z nich cztery drzewa porównawcze podpisane cyframi 1 – 4. Natomiast w gospodarczych drzewostanach nasiennych drzewa obrzeżne oraz na narożnikach posiadają namalowane przerywane opaski. W Nadleśnictwie Babki występuje wyłączony drzewostan nasienny sosny czarnej oraz cenny drzewostan modrzewiowy. Plantacje nasienne zakładane są z klonów drzew matecznych przez szczepienie (rozmnażanie wegetatywne), natomiast plantacyjne uprawy nasienne z nasion drzew matecznych drogą rozmnażania generatywnego. Plantacje muszą być izolowane przed pyłkiem pochodzącym z zewnątrz.
Na ustalenie terminu zbioru wpływ mogą mieć właściwości poszczególnych gatunków drzew. Część gatunków po osiągnięciu dojrzałości, w stosunkowo krótkim czasie wysiewa nasiona z szyszek (np. sosna wejmutka), stąd zasadnicze znaczenie posiadają obserwacje dojrzewania, gdyż zbiór musi odbyć się tuż przed terminem naturalnego opadania nasion. Natomiast nasiona sosny zwyczajnej, świerka pospolitego, czy modrzewia pozostają przez dość długi okres zamknięte w szyszkach (od listopada do marca). W tym przypadku o terminie decyduje wzgląd na większą bądź mniejszą podatność szyszek do wyłuszczania, czynniki organizacyjne zbioru, przebieg pogody (temperatura musi być niska, aby szyszki nie zaczęły się otwierać), wreszcie rozplanowanie prac wyłuszczarskich.
Szyszki pozyskiwane są z drzew leżących w gospodarczych drzewostanach nasiennych. Z kolei na plantacjach nasiennych oraz w wyłączonych drzewostanach nasiennych – z drzew stojących. Zbiór szyszek z 30 metrowych sosen wymaga posiadania specjalistycznych uprawnień i odpowiedniego sprzętu, stąd wykonują go alpiniści. Określenie ilości szyszek do pozyskania ustala się na podstawie wydajności nasion. Wydajność nasion ze 100 kg szyszek sosny zwyczajnej wynosi 1 – 1,5%. Po zebraniu szyszki trafiają do wyłuszczarni, a otrzymane nasiona do szkółki leśnej, gdzie wyhodowane zostaną sadzonki. Zadaniem leśników jest zachowanie ciągłości trwania lasów. W związku z tym, że nie każdego roku są lata nasienne, dlatego muszą oni pamiętać o utrzymywaniu zapasu nasion przynajmniej na kilka lat, który gromadzony jest w magazynie nasion przy wyłuszczarni.
W Nadleśnictwie Babki w tym roku zbiór szyszek sosnowych odbywa się w gospodarczych drzewostanach nasiennych zlokalizowanych w leśnictwach Mechlin i Czmoń. Zaplanowane jest zebranie kilku ton szyszek. Zapotrzebowanie Nadleśnictwa na nasiona sosny wynosi corocznie około 30 kg – do wysiewu w lesie na powierzchniach odnowieniowych oraz około 20 kg do wysiewu w szkółce leśnej w cyklu produkcji sadzonek.