Asset Publisher
Polnische Wälder
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polen gehört in Bezug auf die Waldfläche zur europäischen Spitze. Diese nimmt mit 9,1 Mio. ha 29,2 % der Gesamtfläche ein. Die Mehrheit der Wälder sind Staatseigentum, das durch den Staatsforstbetrieb „Lasy Państwowe" („Staatsforste") (PGL LP) verwaltet wird.
In Polen gibt es immer mehr Wälder. Der Waldanteil ist von 21 % im Jahre 1945 auf 29,2 % heute gestiegen. Zwischen den Jahren 1995 und 2011 ist die Waldfläche um 388 Tausend Hektar gestiegen. Die Grundlage für die Aufforstung bildet das „Nationale Waldmehrungsprogramm", nach dem der Waldanteil im Jahre 2020 30% und im Jahre 2050 33% betragen soll. Die polnischen Wälder sind reich an Pflanzen, Tieren und Pilzen. Insgesamt leben 65% aller Tiere im Wald.
Die Wälder wachsen in unserem Land auf den schwächsten Böden, hauptsächlich im Zusammenhang mit der Entwicklung der Landwirtschaft in den vergangenen Jahrhunderten. Dies beeinflusst die Verteilung der Waldstandorte in Polen. Über 55% der Wälder sind Nadelwälder. Den Rest bilden Laubwälder, meistens Laubmischwälder. Einen kleinen Anteil der Laubwälder nehmen mit etwas mehr als 3% Erlenbruchwälder und Auwälder ein.
In den Jahren 1945-2011 hat sich der Flächenanteil der Laubwälder im Gebiet des PGL LP von 13 auf über 28,2% vergrößert.
In Flachland- und Hochlandgebieten überwiegt die Kiefer. Sie wächst auf 64,3% der Waldfläche vom PGL LP und auf 57,7% der privaten und kommunalen Wälder. Im Gebirge dominiert die Fichte (im Westen) bzw. die Fichte und die Buche (im Osten). Die Dominanz der Kiefer ergibt sich aus der Art der Forstwirtschaft in der Vergangenheit. Die einstigen Monokulturen hingen mit dem hohen industriellen Bedarf an Holz. Es hat sich jedoch herausgestellt, dass solche Wälder gegen klimatische Faktoren weniger resistent sind und auch von Schädlingen leichter angegriffen werden können.
Der Anteil anderer Baumarten, hauptsächlich der Laubbaumarten, in den polnischen Wäldern steigt kontinuierlich. Die Forstleute gehen weg von Monokulturen und passen den Baumbestand an die natürlichen Standortbedingungen an. Dank diesen Maßnahmen konnte der Flächenanteil der Laubwälder im Gebiet des PGL LP von 13 % auf über 28,2 % ansteigen. Immer häufiger gibt es Eichen, Eschen, Spitzahorne, Bergahorne, Ulmen sowie Birken, Buchen, Erlen, Pappeln, Hainbuchen, Espen, Linden und Weiden.
In unseren Wäldern kommen meistens Baumbestände in Altersklassen zwischen 40 und 80 Jahren. Das durchschnittliche Alter beträgt 60 Jahre. Es gibt immer mehr große Bäume, die über 80 Jahre alt sind. Seit dem Ende des 2. Weltkrieges ist der Flächenanteil solcher Altbäume von 0.9 Mio. ha auf fast 1,85 Mio. ha gestiegen.
Asset Publisher
Leśnicy magazynują wodę w lasach
Leśnicy magazynują wodę w lasach
To już kolejny rok z rzędu kiedy susza na wiosnę przybiera na sile. Bezśnieżne zimy i coraz mniejsze opady tylko pogłębiają to zjawisko. Leśnicy poprzez działania w zakresie retencji, zatrzymują każdego roku miliony metrów sześciennych wody.
Susza to zjawisko, z którym leśnicy mierzą się już od kilku lat. Niedostatek wody w lasach prowadzi m.in. do zamierania sadzonek, osłabienia dorosłych drzew np. sosny, której trudniej przeciwstawić się atakom szkodników np. kornikom ostrozębnym. Ponadto przesuszona roślinność runa leśnego stanowi wyjątkowo łatwopalny materiał, szczególnie teraz, wiosną w lasach zagrożenie pożarowe jest bardzo wysokie. Długotrwała susza prowadzi do zamierania drzew, zanikania siedlisk leśnych, szczególnie tych wilgotnych oraz pogarsza warunki życia wielu gatunków zwierząt.
Z drugiej strony, las to ekosystem o dużych zdolnościach magazynowania wody. Porównuje się go do gąbki, która w czasie opadów akumuluje wodę w ściółce, roślinności i glebie leśnej, a podczas suszy zapewnia odpowiednią wilgoć. Korzyści z gromadzenia wody w lesie czerpią również tereny sąsiadujące jak łąki i pola.
Zdolności magazynowania wody przez lasy, wykorzystują leśnicy w projektach Małej retencji. Co do zasady nie zakłada ona budowy dużych obiektów hydrotechnicznych, w postaci tam czy też dużych zbiorników wodnych. Koncentruje się na spowalnianiu odpływu wody, naśladując przy tym przyrodę. Obiekty małej retencji budowane są z kamieni, ziemi, drewna czy faszyny. Nie mają spektakularnej formy, wtapiają się w leśne otoczenie, przybierając postać małych oczek wodnych, mokradeł i niskich spiętrzeń.
Dzięki retencji leśnicy odtwarzają siedliska mokradłowe, wodno-błotne i torfowiskowe. To działanie zapewnia i wzbogaca różnorodność biologiczną, stwarza warunki do życia rzadkich i chronionych gatunków roślin i zwierząt.
Śródleśne stawy, oczka wodne czy mokradła oddziałują korzystnie na mikroklimat, sprzyjają tworzeniu się rosy i mgieł oraz powodują ogólny wzrost wilgotności powietrza i ściółki leśnej. Dzięki temu obniżają zagrożenie pożarowe w lasach.
Metr kwadratowy gleby leśnej może zgromadzić do 200 litrów wody
Działania z zakresu małej retencji z powodzeniem prowadzą nadleśnictwa. W 2019 roku na terenie 25 nadleśnictw Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu wykonano ponad 140 prac obejmujących m.in. remonty zastawek i przepustów, budowy spiętrzeń wody oraz oczek wodnych. Odtworzono mokradła i stawy np. w Nadleśnictwie Antonin 3,4 ha, czy też utworzono 44 zastawki piętrzące wodę w Nadleśnictwie Taczanów. Niektóre z powyższych prac wykonano bez kosztowo, często, aby spiętrzyć wodę wystarczają proste metody, jak usypanie ziemi, umocnienie konstrukcji kamieniami i drewnem. Zdjęcia są aktualne, wykonane wiosną tego roku. Pomimo, panującej suszy nadal obserwujemy wodę w lasach, choć jej poziom w wielu miejscach się obniżył z powodu długotrwałego braku opadów deszczu. Zachęcamy do objerzenia efektów pracy leśników. Wejdź w poniższą galerię i obejrzyj jak zatrzymujemy wodę w lasach.
Projekty małej retencji nizinnej oraz retencji górskiej to działania leśników, którym nadrzędnym celem jest zachowanie wody w lasach. Programy realizowane przy wsparciu Funduszy UE w latach 2007 – 2015 r. Udało się wtedy zmagazynować aż 44 mln m3 wody.
Obecnie w perspektywie finansowej 2014 -2020 Lasy Państwowe przy wsparciu funduszy UE kontynuują projekty małej retencji na nizinach i w górach. Dodatkowo fundusze wesprą również trzeci priorytet w zakresie ochrony przeciwpożarowej lasów. Dzięki temu powstanie prawie 2300 obiektów wodnych oraz wybudowanych lub zmodernizowanych zostanie 124 dostrzegalni przeciwpożarowych. Wyposażone zostaną m.in. w nowoczesny sprzęt do wykrawania pożarów.
Zachęcamy do obejrzenia filmu pt. "Woda i Las"
Fotografie: Łukasz Sworowski, nadleśnictwo Karczma Borowa
Literatura: Adaptacja lasów i leśnictwa do zmian klimatu-Mała retencja na terenach nizinnych, CKPŚ, Warszawa 2017 r.
W stronę natury-Zrównoważona gospodarka leśna, K. Fronczak, CILP, Warszawa 2017 r.
